Istorija Karlovačke mitropolije

Autori: Goran Vasin, Nenad Ninković

Karlovačka mitropolija bila je najvažnija institucija Srba u Habzburškoj monarhiji. Za više od dva veka njenog postojanja Mitropolija je bila simbol i čuvar srpskog identiteta, duhovnosti i srpske misli u Imperiji Habzburgovaca. Od Krušedolskog sabora (1708) pa sve do Ujedinjenja (1919), Mitropolija je bila mesto okupljanja i saborovanja Srba iz Monarhije, ali i mnogo više od toga, rasadnik srpske ideje i misli u jugoistočnoj Evropi i na Balkanu. Svi pravoslavci u Monarhiji bili su pod njenom ingerencijom, što je doprinosilo njenom uticaju i važnosti pred merodavnim krugovima Beča i kasnije Pešte. U teškim vremenima borbe protiv unijaćenja, dugotrajnih ratova za Monarhiju koju su vodili srpski graničari, Mitropolija je bila čuvar srednjovekovnih srpskih i pravoslavnih tradicija i predanja, ali i garant Privilegija i položaja Srba, koji je na mahove bio i težak i na ivici opstanka. Po svom nasleđu Mitropolija je postala centar i načina i života Srpske pravoslavne crkve u Kraljevini SHS/Jugoslaviji, ali i mnogo kasnije. Upravo veliko nasleđe Karlovačke mitropolije inspirisalo nas je da počnemo sa pisanjem knjige. Sama monografija nastajala je u dugom vremenskom periodu. Od početaka istraživačkih dana po arhivima od Karlovaca do Beča, sazrevala je ideja da je moguće napisati delo koje bi obuhvatilo najznačajnije političke procese koji su potpuno odredili pravce razvoja i postojanja Mitropolije. Tokom pisanja disertacija i mnoštva drugih knjiga, sakupljane su misli i ideje da se definiše sve ono što je bilo ključno za dva veka postojanja najvažnije srpske institucije u Monarhiji. Pred čitaoce iznosimo rukopis, koji stoga predstavlja sveobuhvatno promišljanje na osnovu 15 godina arhivskog rada i istraživanja, na način koji se autorima činio originalnim i u duhu razgovora koje smo vodili kroz putovanja po oblastima koje je nekada obuhvatala Karlovačka mitropolija.