ISTORIJA SOCIJALNE MISLI U ISLAMU

Autor: Dr Muamer Halilović

Knjiga Istorija socijalne misli u islamu upoznaje nas s pet perioda raskošne istorije islamske socijalne misli. U njoj se, nakon objašnjenja o saznajnoj platformi i osnovnim principima te misli, analiziraju:

• filozofija i društveni život;
• demografska literatura i putopisi;
• socijalna misao kroz književnost;
• politika i kolektivna svest;
• period formiranja samostalne socijalne nauke;
• savremena socijalna misao u islamu.

Ova knjiga zajedno s prethodnom knjigom istog autora Islam i sociologija religije, takođe u izdanju Centra za religijske nauke „Kom“, predstavlja celinu u kojoj se obrađuju istorijske i teorijske osnove islamske socijalne misli.

Prof. dr Husnija Kamberović, Filozofski fakultet, Univerzitet u Sarajevu:
Knjiga na originalan način govori o razvoju socijalne misle u islamu. Pokazuje kako se ta misao postepeno razvijala u samostalnu naučnu disciplinu, u čijoj osnovi su cjelokupna pisana islamska baština (uključujući i Kur’an), ali i sve druge institucija i državne i socijalne ustanove koje su određivale socijalni život i uticale na identitet muslimanskih društava od vremena prvog kalifata do danas. Uz to, na razvoj socijalne misli u islamu važnu ulogu su imali i uticaji drugih civilizacija. U ovoj knjizi to se vrlo precizno istražuje te naučno sintetizira u cjelovit prikaz.
Nakon što je pokazao platformu na kojoj izrasta socijalna misao u islamu i uticaje drugih civilizacija, autor je u uvodu detaljno predstavio principe na kojima je izrastala socijalna misao u islamu (jedinstvo i mnoštvo, čovjek, razum, život poslije smrti) te pokazao kako se po pojedinim periodima razvijala socijalna u misao u islamu tokom historije. U glavnom dijelu knjige autor prati odnos socijalne misli u islamu i drugih nauka. Prvo istražuje razvoj odnosa filozofije i socijalne misli kroz djelo Abu Nasra Farabija, odnos filozofije i religije kroz djelovanje filozofsko-političke grupe „Ihvanu safa“, te kroz djela filozofa i istoričara Abu Ali Miskevejha, a potom istražuje društvene i političke teorije Abu Rejhana Birunija, koji je pisao o astronomiji, matematici, filozofiji, istoriji, geografiji i tako dalje. Posebno su zanimljivi autorovi uvidi u odnos putopisa, te književnosti (Sadija Širazija), poezije (Mevlana Rumi) i satire (Ubejd Zakani) prema socijalnoj misli u islamu.
Poseban dio autor je posvetio raznim političkim poslanicama („savjetnički dvorski spisi“), koje su imale važnu ulogu u razvoju socijalne misli u islamu. Također je veliku pažnju posvetio misli Abu Hamida Gazalija, koji je „u svojim delima neretko obrađivao i socijalne teme i probleme“.
Autor u knjizi pokazuje kako je socijalna misao u islamu izrastala u zasebnu naučnu disciplinu, predstavlja glavne socijalne mislioce i njihova djela, oslikava kako se kroz misao pojedinaca etika širila od pojedinca na društvo (Hadže Nasirudin Tusi). Pred čitateljima iskrsavaju ideje raznih mislilaca, od mislilaca u prvobitnom kalifatu i ranim razdobljima islama, preko Abdurahman Ibn Halduna, Mula Muhsin Fejz Kašanija do savremene socijalne misli u islamu (Ruhulah Homeini, Murteza Mutahari).
Knjiga pruža sliku razvoja socijalne misli i omogućava nam da bolje razumijemo ne samo islam nego i sistem vlasti u savremenima muslimanskim državama. Zbog toga je ova knjiga važna i sigurno će imati svoga odjeka u zemljama i izvan balkanskih granica.

Prof. dr Željko Kaluđerović, Filozofski fakultet, Univerzitet u Novom Sadu:
U knjizi Muamera Halilovića Istorija socijalne misli u islamu, autor se kroz Prolegomenu i šest celina (filozofija i socijalna misao, demografska istraživanja i putopisi, socijalna misao kroz književnost, politika i socijalna nauka, period formiranja samostalne socijalne nauke, savremena socijalna misao u islamu) odnosno 17 poglavlja, iskazuje stručnošću i upućenošću u navedeni problemski okvir, kao i razgovetnošću i lucidnošću pristupa samoj tematici, te korišćenjem preciznih termina i adekvatnog pojmovlja, uspevši da realizuje, ne baš jednostavno spojivu, sintezu popularnosti nekog dela za čitalački tj. laički auditorijum sa čuvanjem njegovog temeljno naučnog karaktera.
Jezički izričaj u monografiji Istorija socijalne misli u islamu primeren je naučnom i stručnom diskursu, jasan i nedvosmislen, sa stilom koji respektuje referentne uzuse prilikom pisanja znanstvenog teksta; literatura je prikladno i jednoobrazno navedena dok na njenom kraju postoji iscrpna brižljivo posložena bibliografija sa više od 410 jedinica.
Knjiga Istorija socijalne misli u islamu napisana je i uređena uz poštovanje principa pouzdanosti, koherentnosti, konzistentnosti, proverljivosti i nepristrasnosti.
Monografija Muamera Halilovića Istorija socijalne misli u islamu, zajedno sa njegovom prethodnom knjigom Islam i sociologija religije, predstavlja zaokruženu celinu teorijskog i istorijskog pristupa islamskoj socijalnoj misli.
Zbog svega navedenog, iskreno se nadam da će knjiga Muamera Halilovića Istorija socijalne misli u islamu biti prihvaćena od naučno-stručne i druge publike.