Džon Fante Upitaj prah

Džon Fante Upitaj prahMeki povez„Upitaj prah“, Džona Fantea, uz Selindžerovog „Lovca u žitu“, jedna je od najboljih knjiga ikad napisanih u Americi.Nezaboravni junaci ovog romana Arturo Bandini i Kemil Lopez ne ostavljaju nikog ravnodušnim, jer je njihova sudbina nalik na sudbinu svakog od nas.Džon Fante (engl. John Fante; Denver, 1909 – Los Anđeles, 1983), bio je američki pisac. Potiče iz porodice italijanskih imigranata. Rođen je u Denveru, Kolorado, kao najstariji od tri brata, u porodici italijanskog porekla. U Bulderu je pohađao lokalnu parohijsku školu. Od 1923. godine Fante pohađa Redžis koledž - jezuitsku srednju školu u Denveru. Nakon završene srednje škole, Džon Fante upisuje Univerzitet države Kolorado. Iste godine ga napušta i seli se u Kaliforniju, nakon što je njegov otac ostavio njegovu majku zbog druge žene. Ostatak života će provesti u Los Anđelesu. Da bi izdržavao majku i braću koja su se doselila u Kaliforniju, Fante radi u hotelima, fabrikama za preradu ribe i na dokovima. Ovaj deo života Fante je opisao u romanu „Put za Los Anđeles”. Otac i majka mu se mire i sele se u malo mesto Rouzvil. Džon Fante živi sam, piše, i šalje svoje priče časopisima. 1932. godine živi sa Helen, njegovom deset godina starijom devojkom. Iste godine uspeo je da proda priču „Dečak za oltarom” H. L. Menkenu koji je bio urednik lista „The American Mercury”.Na samom početku svoje spisateljske karijere Džon Fante bio je rastrzan između pisanja „za svoju dušu” i mnogo bolje plaćenog pisanja scenarija za svet Holivuda. Taj put mu se otvorio brojnim poznanstvima iz sveta Holivuda, kao na primer sa Džoom Paganom i Kerijem MekVilijamsom. Uporedo je pisao svoje kratke priče i scenarije za Holivud. Izdavač Alfred Knops mu nudi 50 dolara mesečno da napiše roman za sedam meseci. Ta knjiga je „Piter Doloroso” koja nikada nije objavljena jer Alfred nije prihvatio ni jednu od dve verzije knjige. Od 1935. godine radi za studio braće Vorner i piše scenario baziran na italijanskom romanu o mafiji. Istovremeno piše roman „Put za Los Anđeles”, deo sage o Arturu Bandiniju. Taj roman će biti objavljen tek 50 godina kasnije, nakon Fanteove smrti. Venčao se za Džojs Smart 1937. godine, koja je radila kao pisac izdavač u San Francisku, čija porodca živi u Rouzvilu, kao i roditelji Džona Fantea. Iste godine piše knjigu „Čekaj do proleća, Bandini”, knjigu koja je sam početak sage o Arturu Bandiniju. Izdavačka kuća „Stackpole” objavljuje knjigu „Ćekaj do proleća, Bandini” (1938). Iste godine Fante dovršava, i sledeće godine objavljuje knjigu „Upitaj prah” („Stackpole”, 1939). Ova izdavačka kuća imala je plan da uradi ozbiljnu i jaku kampanju za obe Fanteove knjige, što se nije dogodilo jer je izdavačka kuća doživela finansijski krah nakon što je neovlašćeno objavila „Mein Kampf” Adolfa Hitlera. Nakon toga Fante je radio kao scenarista Holivuda 30 godina. Prvo dete, Nik, mu se rodilo 1942. godine i to će postati tema njegovog budućeg romana „Pun života” (1952). Fante se polako odaje piću i kocki 1943. godine, i iste godine mu se rodio drugi sin, Den. Kći Viktorija mu se rodila 1949. godine. Svaki dan igra golf, što je radio do sredine sedamdesetih godina kada je morao da prekine zbog problema sa nogama. Isti odnos je imao prema pokeru, kockao se svakodnevno u velike uloge u društvu pisca Vilijama Sarojana. Nakon rođenja njegovog četvrtog deteta, Džejmsa, Fante se smiruje i posvećuje se porodičnom životu. Utvrđuje se da je bolestan od dijabetesa, od kojeg će na kraju i umreti. Inspirisan ponašanjem njegovih sinova koji se u njegovom odsustvu opijaju i kockaju, Fante će napisati „Zapadno od Rima”, 1985. Deset godina pred smrt, 1974. počinje sa radom na knjizi „Bratstvo loze” (1977), o poslednjim danima njegovog oca. Amputirane su mu obe noge i potpuno je oslepeo 1978. godine.Poslednju knjigu, „Snovi sa Bunker Hila” pisac je izdiktirao pred smrt svojoj ženi, kada je već bio slep. Činjenica je da bi ostao nepoznat kao pisac da nije bilo Čarlsa Bukovskog koji je bio njegov obožavalac od rane mladosti, a koji ga je preporučio svom izdavaču „Black Sparrow Press”. 1983. godine umire u Filmskoj bolnici u Los Anđelesu.Arturo BandiniArturo Bandini, neodoljivi Fanteov junak, umnogome podseća na Selindžerovog Holdena Kolfilda, a „Upitaj prah“ je stalo rame uz rame sa Lovcem u žitu. Arturo Bandini je alter ego samog pisca. Mnogi njegovi doživljaji, ideje, iluzije, razočaranja, ljubavi, razmišljanja... prikazana su kroz lik svog junaka Artura.Filmske adaptacijeFante postaje poznat i veoma popularan u svetu tek poslednjih godina. Roman „Upitaj prah“ je prenet na istoimeni film iz 2006. sa Kolinom Farelom i Salmom Hajek u glavnim ulogama, dok je roman „Čekaj do proleća, Bandini“ već imao svoju adaptaciju i to 1989. godine. Snimljen je film „Pun života” 1957. godine.DelaRomaniThe Road to Los Angeles (1936, objavljena posthumno 1985)Wait Until Spring, Bandini (1938)Ask the Dust (1939)Full of Life (1952)Bravo, Burro! (1970, koautor)The Brotherhood of the Grape (1977)Dreams from Bunker Hill (1982)1933 Was a Bad Year (objavljena posthumno, 1985; nedovršeno delo)NovelaWest of Rome (posthumously, 1986)Zbirke kratkih pričaDago Red (1940)The Wine of Youth: Selected Stories (1985)The Big Hunger: Stories, 1932–1959 (2000)The John Fante Reader (2003)Knjige korenspodencijeFante/Mencken: John Fante & H. L. Mencken: A Personal Correspondence, 1932–1950 (1989)Prologue to Ask the Dust (1990)John Fante: Selected Letters, 1932–1981 (1991)