Sadhana - ispunjenje smisla života

Autor: Rabindranat Tagore

Sādhanā je zbirka od osam Thākurovih filosofskih ogleda o odnosu čoveka prema čoveku i njegovoj duhovnoj strani, prema ćudoređu (dharma), o odnosu prema tvarnom svetu i osvajanju tog sveta radi svog blagostanja (artha), i najzad o njegovom čulnom odnosu prema svetu i zadovoljstvima koja on pruža (kāma). U „hinduizmu“ to predstavlja tri osnovna cilja koja čovek treba da dosegne u toku svog ovozemaljskog života, a upravo to dosezanje, ostvarenje, osmišljavanje života označava se izrazom sādhanā.

Samo to osmišljavanje ovih ciljeva i ispunjavanje sebe u njima jeste zrenje, sazrevanje života, koje vodi ka oslobođenju (mukti ili mokša) duše čoveka (ātman), ka njenom krajnjem odredištu i sjedinjenju sa večnim i sveprožimajućim duhom (brahmanom) i rasplinuću u njemu, ka brahmanirvāni. Oslobođenje ili mokša se poima kao četvrti cilj. Istovetnost brahmana i ātmana je glavni predmet vedskih upanišada, koje su se u porodici Thākura negovale.