Žarko Komanin - poetika, tekstovi, kontekst

Autor: Radoje Femić

Studija o delima Žarka Komanina, romanopisca i dramskog pisca nastala je kao prerađeni tekst doktorske disertacije Radoja Femića o knjiženom delu Žarka Komanina. Njegovo književno delo situirano je u kontekst posleratne srpske književnosti kao prestižno, naročito u domenu dramskog stvaralaštva. Njegova autorska poetika, u tom smislu, poredi se s najznačajnijim stvaraocima ovog vremena, poput Aleksandra Popovića i Dušana Kovačevića. Za razliku od pomenutih, čije je dramsko stvaralaštvo prepoznato po naglašenom antitradicionalizmu, književna istorija Komanina definiše na drugačiji način. Jovan Deretić naglašava Komaninov odnos prema tradiciji, s "naglaskom na sudbinskom i tragičnom" u dramskoj trilogiji tematski vezanoj za zavičajni prostor, a u istim okvirima i na istim pretpostavkama nastali su i njegovi romani. Jedna danas nesvakidašnja vrednost Žarka Komanina se provlači kroz knjigu: "Naklonost prema teatru usmjeriće mladog pisca Komanina na pisanje književne kritike, koju deset godina objavljuje u Večernjim novostima oslobođen opasnosti da ga ugrozi dnevni hod događaja, ili, kako sam kaže "pjena dana". Visoku etičnost autor demonstrira odlukom da prestane pisanje pozorišne kritike onog trenutka kad je i sam počeo da objavljuje drame: "kad sam napisao prvu dramu Prorok, i kada se ona prilazala u Narodnom pozorištu, smatrao sam da iz moralnih razloga treba da prestanem da pišem pozorišnu kritiku."Na samom kraju su navodi Mitropolita Amfilohija Radovića, objavljeni u zborniku "Riječ na sahrani Žarka Komanina" koji divno opisuju književnika - Žarko Komanin je i svojim likom i svojim djelom bio i ostao živi svjedok žive istine o čovjeku, o onome što nam se događalo i što nam se događa, buntujući protiv ujamljivanja čovječnosti hramova, protiv ubijanja Boga, buntujući protiv ujamljivanja jezika, naroda."