Ržan: Legende

Autor: Dragutin Paunić

Legende Jasenice
Jasenica pripada oblasti centralne Šumadije i, kako je već ranije od naučne javnosti uočeno, i u geografskom i u etničkom pogledu predstavlja osobenu predeonu celinu. Prema tragovima materijalne kulture i istorijskim izvorima, teško joj je odrediti prave granice, a po naseljenosti sačinjava svojevrsnu mešavinu stanovništva. Doista, nigde se u Srbiji kao ovde nisu sticale sve migracione struje, počev od najveće – dinarske pa do najmanje – timočko-braničevske.

Otuda se u potrazi za preostalim legendama autor našao na jednom relativno velikom prostoru. Držeći se reke Jasenice i razvođa njenih pritoka, koje se prema Dunavu i Velikoj Moravi spuštaju sa blagih i šumovitih padina Rudnika, Venčaca, Bukulje i Kosmaja. Razumljivo, u dugom nizu prohujalih vekova pomenuta oblast bila je nastanjivana stanovništvom različitih selidbenih struja, koje se usled ratnih i ekonomskih prilika nebrojeno puta odavde dizalo i kretalo u odseljavanja na sever, često uz krvav otpor. Jer, „Jasenicu ljutu“, kako je ustanički pevač naziva, nije bilo lako osvojiti i pokoriti.Sve je to moralo ostaviti dubok trag u narodnom pamćenju i ukupnoj duhovnosti, što se usmenim prenošenjem oblikuje kao pesma, priča, legenda ili samo kao izreka i dosetka, sa ciljem da zabavi, pouči ili opomene.