Milovan Vitezović Simfonija Vinaver Roman sa velikom gospodom beogradskom

Milovan Vitezović Simfonija Vinaver Roman sa velikom gospodom beogradskomMeki povez"Dok čitate roman Simfonija Vinaver Milovana Vitezovića svakako ćete se setiti novele Šešir profesora Koste Vujića ili, makar, izvanredne tv-drame istog naslova od istog pisca. Što će reći da Milovan Vitezović, eto, već niz godina, ustrajno neguje onaj tip vrlo čitljive književnosti, koja se, pre svega, zasniva na anegdotskoj rekonstrukciji minulih vremena. U centru njegove pažnje su, to sada izvesno znamo, figure i životi takozvanih viđenih ljudi kroz koje svaka kultura, a srpska opet na svoj način, biva reprezentovana.Simfonija Vinaver, u podnaslovu „roman sa velikom gospodom beogradskom", sklopljena je, zapravo, kao jedan živi, duhoviti niz epizoda iz beogradskog književnog i kulturnog života u doba održavanja Prvog internacionalnog kongresa slobodnih zidara, 1926. godine. Idući od slike do slike, od situacije do situacije u kojima njegov glavni junak neprestano menja sagovornike i tako, zapravo, razgovara s epohom, Vitezović sklapa jednu staničnu narativnu kompoziciju koja se ne razvija dramski (ne stremi kulminatornoj tački), već treperi u muzičkoj ravnoteži pojedinih poglavlja. A glavni junak je, naravno, Stanislav Vinaver, nestašni mladić naše književnosti, jezički vulkan i spiritus movens srpskog modernizma dvadesetih i tridesetih godina (koje su, vidi se to iz današnje perspektive, iznedrile ono najbolje što smo ikada imali), tvorac jednog preobilnog, razbarušenog i raznostranog opusa, nikada stub koji podupire naše književno nebo, ali uvek kultni vizionar koji tom nebu daje osnovnu boju. On je epicentralni lik Vitezovićevog romana, lik regulator, i lik katalizator, koji, sa hiljadu ruku, povezuje i upreda sve glavne niti kulture svoga vremena." Izdvojeno iz Pogovora Mihajla Pantića."Roman o Vinaveru „sa ostalom beogradskom gospodom" - ostala gospoda su: Milan Rakić, Jovan Dučić, Slobodan Jovanović, Branislav Petronijević, Nikolaj Velimirović, Bora Stanković, Miloš Crnjanski, Rastko Petrović, Branislav Nušić, Miloš Đurić, Aleksandar Belić, i pregršt drugih koji služe piscu za „senčenje" glavnog junaka romana - taj roman nastoji da nam predstavi i živi tok jednog vremena i ljudi u njemu, na prvi pogled lako, dodirom anegdote i portreta, humora i ozbiljnosti, „duha vremena" i ljudi od duha. Težišna tačka, razumljivo, u mreži zbivanja jeste - Vinaver. Njegov humor, može se reći humorni elan, niče i raste na viđenju suprotnosti, u svetu i kod nas; on vidi, oseća i zna ono što većini izmiče ili što vladajući obrasci u vremenu pokrivaju svom dužinom i težinom.Ima, međutim, jedna vrednost koju svakako ne treba ispustiti iz vida kad je reč o ovom romanu o Vinaveru i „ostaloj beogradskoj gospodi". Ova knjiga oživljuje jednu lepu, bar nama, i dragu predstavu o duhovnoj atmosferi Srbije i Beograda koji su bili, o sredini i ljudima koji su znali, osećali šta je red, stil i obzirnost; i onda kada su sve te pojmove dovodili u pitanje. Prijatelj je dosledno branio svog prijatelja; načelni ljudi su dosledno branili svoja načela; ljudi od ukusa dosledno su branili i negovali ukus." Izdvojeno iz Pogovora Miroslava Egerića.2/19